بسیاری از اشخاص که مبتلا نامرتبی دندان میباشند گهگاه با ظواهر خویش نقص داراهستند . ارتودنسی به آنان یاری می نماید لبخند زیباتری داشته باشند .
دکتر معالج مهرداد فتحیان , ارتودنتیست و عضو هیات علمی دانش کده صدق و سقم این باورها را بررسی می نماید . ارتودنسی در واقع معالجه ناهنجاریهایی است که درباره با دندانها و فکها نسبت به قاعده جمجمه هست . معالجه این ناهنجاریها می تواند به طور منقطع یا این که هم زمان باشد . در معالجه ارتودنسی دندانها به مکان و نقطهای جنبش داده میشود که از دید زیبایی بهترین وضعیت ممکن را ساخت نماید .
بزرگسالان نمیتوانند ارتودنسی انجام دهند
اینکه بزرگسالان نمیتوانند ارتودنسی انجام دهند , یقین نادرستی است . ارتودنسی سن خاصی ندارد . نوزادی که با کام شکری به عالم آمده در به عبارتی ابتدا زیر معالجه ارتودنسی قرار می گیرد . به دلیل بعضی سندرمها نظیر سندرم کروزن هم ارتودنسی زودتر انجام میشود که معمولا با جراحی همراه است . این معالجه برای اشخاص دوچندان کهن سال نیز می تواند جوابگو باشد . اما ارتودنسی برای بچهها در کشورهایی نظیر ایالات متحده در سن شش سالگی انجام می گیرد .
اینکه گفته می گردد ناهنجاریهای دندانی بیشتر از قبلی شدهاست , یک اعتقادوباور صحت دارد , در 300 سال اخیر صورتها در مقایسه با سالهای پیشین کشیدهتر شده کهاین تغییر تحول در شکلظاهری صورت میتواند در ارتقا ناهنجاریها تاثیرگذار باشد , ولی حقیقت این است که در سالهای اخیر اعتنا به مباحث زیباشناسی نیز بیشتر شده و زیبایی ظاهری بهعنوان مقوله مهمی مورد دقت قرار گرفته است .
جایگزینی دندان از دست رفته در قبل چندان حساس و مورد اعتنا کمبود , البته در سالهای اخیر از دید فرهنگی , بستر قابل قبولی برای دقت به ناهنجاریهای دندانی و به صورت کلی تغییراتی که می تواند در صورت ظاهری اشخاص تاثیرگذار باشد , ساخت شده و از این رو مراجعه مردمان برای معالجه بیشتر شدهاست . به همین جهت , تصور می گردد از حیث آماری اشخاص بیشتری به ناهنجاریهای دندانی و ارتوپدیک فک دچار میباشند , البته حقیقت این است که اعتنا به مقوله زیبایی موجب ارتقاء آماری مراجعه اشخاص به ارتودنتیستها شدهاست .
ارتودنسی , معالجه همگی ناهنجاریهای دندانی است
بعضا انحرافات و ناهنجاریها در فک یا این که دندان میتواند به یاری ارتودنسی معالجه شود . بعضا ناهنجاریهای فک بالا و زیر هم خوبتر است در سن خاصی نسبت به حال و روز رشدی مریض معالجه شود . به صورت نمونه برای معالجه ناهنجاریهای فک نسبت به جمجمه خوبتر است در سنین رویش ارتودنسی صورت پذیرد و ناهنجاری رفع شود تا در سالهای بعد از آن نیاز به جراحی به دست کم رسد , ولی بعضی از ناهنجاریها از در دست گرفتن بیرون است . بعضی از ناهنجاریها احتمال دارد آنقدر شدید باشد که معالجه ارتودنسی به تنهایی نمیتواند آن را معالجه نماید . براین اساس ارتودنسی در هر سنی امکانپذیر است بدین شرط که وضع و اوضاع استخوانی و دندانها و نسوج اطراف دندانهای مریض از تندرست اضطراری برخوردار باشد و این اذن را به دکتر معالج بدهد . چه بسا بیمارانی میباشند که درمانهای ارتودنسی ناحیهای دارا هستند و کارشناس ارتودنسی در همیاری با دیگر متخصصین بعضا درمانها را برای شخص انجام می دهد .
ارتودنسی صرفا سبب ساز خوشگل شدن دندانها می گردد
این اعتقادوباور نادرستی است! ارتودنسی حیطه پایینی صورت را تماما زیر تاثیر قرار می دهد و خیر فقط لبخند , بلکه فرم لب و طول بینی تا زنخدان را تصحیح مینماید . به عبارت دیگر با ارتودنسی میتوان صورت مریض را خوبتر کرد .
میتوان صورت خیلی گرد را یه خرده کشیدهتر نشان اعطا کرد و به عکس لب پر رنگ را یه خرده در جهت درون یا این که لبهای نازک را پاره ای در سوی خارج متمایل کرد .
در مواقعی که ارتودنسی به تنهایی نتواند به سود مطلوب رسد میتوان از درمانهای جراحی هم برای زیبایی بیشتر فک و دندان استفاده کرد , ولی در اکثری موردها میتوان نصیب تحتانی صورت مریض را فارغ از جراحی تغییر و تحول اعطا کرد .
وقتی که ما وضع و اوضاع مطلوبی برای صورت مریض در لحاظ بگیریم دندانها و فکها می بایست در موقعیتی باشد که غایت زیبایی را مهیا نماید و ارتودنسی میتواند این کار را انجام دهد .
روشهای تازه ارتودنسی تبلیغاتی و بیمعناست
ولی روشهای جدیدی بهاین معالجه بیشتر شدهاست و تبلیغات صحیح و ولی غیرواقعی نیز در این باره هست . یک کدام از اینها ارتودنسی نامرئی است که از 10 تا 12 سال پیش دراختیار مردمان قرار گرفته است .
ارتودنسی نامرئی در واقع به طلقهای شیشهای گفته میگردد که با اعتنا به ناهنجاریهای دندانی تعداد آن ها گوناگون است . این طلقها تا چندین سال پیش فقط برای بعضی درمانهای ویژه قابل استفاده بود , ولی بخش اعظمی از این مشکلات مرتفع شدهاست . اما هنوز نیز معالجه کلیه ناهنجاریها با این وسیله مقدور نیست .
این طلقهای بیرنگ روی دندانها قرار می گیرند و به زحمت میتوان آنهارا روءیت کرد . مریض نیز هر دو هفته این طلقها را بده بستان مینماید و ارتودنتیست طلق جدیدی را که با اعتنا به اوضاع و احوال دندانهای مریض به کمپانی تولید کننده توصیه داده وارد دهن مریض می کند . براین اساس حتیدر صورت تغییرو تحول رنگ این طلقها نیز با اعتنا به اینکه زود ردوبدل میگردند , به دیده نمیآیند . این معالجه فوقالعاده راحت است و در زمان معالجه , کمتر کسی متوجه می شود که چیزی روی دندانهای مریض قراردارد .
اما همانطور که گفتم این طلقها محدودیتهایی دارااست و صرفا 15 تا 20 درصد اشخاصی که نیاز به ارتودنسی دارا هستند میتوانند از اینها استفاده نمایند . ضمن اینکه این معالجه زیاد گران است . اما دسته دیگری از معالجه ارتودنسی نیز هست که در زمان معالجه معلوم نیست که سیمها در سمت داخلی دندانهای مریض قرار داراهستند .
دراین روش سیمها از باطن روی دندانها نصب میگردد . این معالجه نیز تماما اثرگذار است اگرچه زمانگیرتر و گرانتر از درمانهای معمولی است , ولی دوچندان مناسب است و از آن جا که دسته برکتها با برکتهای معمولی فرق دارااست , لهجه را اذیت نمی کند و به نسوج اطراف دندان نیز صدمه نمیزند و صرفا بایستی بهداشت دهن و دندان بخوبی رعایت شود .
ولی دراین روش نیز بایستی به دسته خاصی دندانها را مسواک زد و بهداشت را بخوبی رعایت کرد . ضمن این که جور برکتها درین روش گردتر و مسطح خیس است تا به لهجه زخم نزند و نتایج مطلوبی نیز داراست . به همین علت بیشتر از ارتودنسی معمولی مورد اعتنا بیماران قرار میگیرد .
دندانها پس از ارتودنسی نیز تغییرشکل میدهند
این زمینه تا حد متعددی به روش ارتودنسی وابسته است . در صورتی روش تعیین شده برای معالجه مریض از ابتدا بر مبنای ثبات باشد , فیض ثابتتری به همراه خواهد داشت . اما مریض هم می بایست برای ارتقا موفقیت معالجه مواقعی را مورد اعتنا قرار دهد . در اینجا سهم پزشک معالج 80 درصد و سهم مریض 20 درصد است و همیاری آن ها با نیز احتمال موفقیت در معالجه را ارتقا میدهد . ولی امروزه بندرت بعداز معالجه رجوع دوباره ناهنجاری را در مریض مشاهده می کنیم .
پلاک اثبات خوب تر از متحرک است
در قبل در اکثری از مورد ها از پلاکهای متحرک استفاده میشد , ولی اکنون این روش بندرت مورد استفاده قرار می گیرد و نسبتاً کنار نهاده شدهاست .
پلاکهای متحرک نمیتواند دندانها را در یک فضای سهبعدی جابهجا نماید البته در معالجه اثبات , قابلیت جابهجایی دندانها در یک فضای سه بعدی موجود است . در روش درمانی متحرک موفقیت تا حد متعددی به همیاری مریض وابسته است . ولی بدین مضمون نیست که پلاکهای متحرک در آتی کنار گذارده میشود , بلکه به مرور استفاده از آن ها کمتر خواهد شد . در عین حالا برخلاف آنچه تصور میگردد , روش درمانی اثبات کمتر به دندانها صدمه می زند ; چراکه دندانها در جهت در اختیار گرفتن شده تکان میکنند .
در صورتیکه از پلاک متحرک مصرف شود , ریشه دندان در جهت نامناسبی تکان می نماید که شاید به بررسی ریشه منجر گردد , البته به صورت کلی عارضه ها جانبی ناشی از معالجه تا حد زیا دی به بهداشت شخصی مریض وابسته است .